سندی برای تحول، ۱۱
تامین نیازهای توانبخشی
مدیریت آموزش: آموزش وپرورش برمبنای سند تحول جایی برای تربیت تمام ساحتی است؛ با اینحال این دانش آموزان استثنایی هستند که مدرسه برایشان نه فقط جایی برای تحصیل و تربیت تمام ساحتی، که فرصتی جهت زندگی است.
به گزارش مدیریت آموزش به نقل از مهر، دانش آموزان با نیازهای خاص و دانش آموزان ساکن در مناطق محروم و کم برخوردار؛ دانش آموزانی که کمترین بهره را از فرصت های آموزشی می برند.
عدالت آموزشی اگر به معنای دسترسی عادلانه همه دانش آموزان به امکانات برابر آموزشی باشد؛ این دو دسته از دانش آموزان را میتوان با قاطعیت همچون محروم ترین دانش آموزان در برخورداری از فرصت های برابر تعلیم و تربیت دانست.
این در حالیست که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش عدالت آموزشی و تربیتی همچون اصلی ترین راهکار ها و اهداف کلان نظام تعلیم و تربیت معرفی شده و بارها در طول سند بر ضرورت تحقق آن تاکید گردیده است.
در موضوع خاص دانش آموزان با نیازهای ویژه (استثنایی) وضع کمی پیچیده تر است؛ برای دانش آموزان در مناطق کمتر برخوردار ساخت فضای آموزشی مناسب و تهیه تجهیزات آموزشی می تواند کارساز باشد. این دانش آموزان اگر منطقه زنگی خویش را هم تغییر دهند احتمالا از فرصت های بهتری برای یادگیری برخوردار خواهند شد.
این در حالیست که دانش آموزان با نیازهای خاص به راحتی قادر به دسترسی به فرصت های بهتر برای تعلیم و تربیت نیستند. علاوه بر کمبود امکانات مادی، دانش آموزان با نیازهای خاص از محرومیت های بیشتری رنج می برند که خیلی از آنها حتی برای مسؤلان نظام آموزشی چندان ملموس نیست.
هنوز خیلی از مسؤلان در شهرداری های کلان شهرها خبر ندارند که دانش آوزی نابینا برای تحصیل تا چه اندازه به وسیله نقلیه مناسب محتاج است.
هنوز خیلی از مسؤلان در وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، مسؤلان شرکتهای بیمه ای و یا سازمان اداری و استخدامی کشور درک نکرده اند که دانش اموزان با نیازهای خاص تا چه حد در مدارس خود نیازمند حضور یک توانبخش یا مددکار اجتماعی هستند.
در خیلی از موارد، نیازهای یک دانش آموز استثنایی برای انسان های سالم چندان مهم نیست و اصلاً به چشمشان نمی آید؛ به همین خاطر است که گاهی تحصیل دانش آموزان استثنایی با یک معضل حاد متوقف شده و خیلی از آنان را خانه نشین می کند اما نه در سخنان مسؤلان و نه در تیترهای رسانه ها چندان توجهی به آن نمی گردد.
در این گزارش در تلاشیم تا از دو مشکل اساسی دانش آموزان استثنایی که دانش آموزانی با نیازهای خاص هستند بیشتر صحبت نماییم.
کمبود توانبخش و دانش آموزانی که در کسب مهارت های عادی زندگی ناتوانند
دانش آموزان با نیازهای ویژه همانند دانش آموزان عادی نیاز دارند در کنار تحصیل با مهارت هایی هم به منظور زندگی بهتر آشنا گردند.
در اینجا ضرورت آموزش این مهارت ها برای دانش آموزان استثنایی بیشتر است برای اینکه اگر دانش آموزان عادی به کمک والدین و همسالان خود خیلی از مهارت های عادی زندگی را می آموزند؛ دانش آموزان استثنایی از چنین فرصتی برخوردار نبوده و بیشتر نیازمند افراد ماهر و آشنا هستند.
اگرچه شیوه های مختلفی در جهت آموزش و توانبخشی به کودکان استثنایی وجود دارد؛ ولی با این دانش آموزان باید شیوه هایی را به کار برد که دنیای بهتری را برای آنها بسازد.
شیوه هایی که علاوه بر آموزش مفاهیم ساده زیست اجتماعی و انسانی، در شکل گیری شخصیت آنها هم اثرگذار باشد. توانبخشی و آموزش مهارت های زندگی به این کودکان سبب می شود تا آنان به صورت عضو مفید در جامعه رشد کنند و امکان زندگی بهتر برای آنان فراهم گردد.
با این وجود متأسفانه کمبود نیروی انسانی متخصص و جذب نشدن نیروهای توانبخشی در سالهای گذشته چالش اساسی سازمان آموزش و پرورش استثنایی بوده است.
کمبود نیروی توانبخش یا معلم آشنا به مشکلات دانش آموزان استثنایی در سرتاسر کشور موضوعی جدی است.
به عنوان مثال در استان مرکزی به ازای هر ۲۵۰ دانش آموز با نیازهای ویژه، یک نیروی توانبخشی وجود دارد در صورتیکه بر مبنای قانون باید به ازای هر ۲۵ دانش آموز استثنایی، یک نیروی توانبخشی در مدارس استثنایی اشتغال داشته باشد.
دانش آموزانی که معلولیت کمتری دارند، کم شنوا یا کم بینا هستند حاضرند در مدارس عادی تحقیرها را بپذیرند اما در مدارس استثنایی که امکانات کمی دارد تحصیل نکنند
بر اساس استاندارد باید به ازای هر ۲۵ دانش آموز استثنایی، یک مشاور و به ازای هر پنج دانش آموز یک نیروی گفتار درمانی و به ازای هر ۲ دانش آموز با توان ذهنی پایین و جسمی حرکتی یک کادر درمانی در اختیار باشد.
این اعداد شاید برای تمامی مدارس استثنایی یک رؤیا است و کمتر مدرسه ای را میتوان پیدا کرد که به لحاظ تعداد معلم و نیروی توانبخشی یا گفتاردرمانی در سطح قابل قبولی باشد.
شرایط به حدی است که دانش آموزانی که معلولیت کمتری دارند، کم شنوا هستند یا به سختی می بینند و کم بینا هستند حاضرند در مدارس عادی سرزنش ها و تحقیرها را بپذیرند اما در مدارس استثنایی که امکانات کمی دارد تحصیل نکنند.
روند جذب نیروی توانبخش البته در سازمان آموزش و پرورش استثنایی سرعت گرفته است اما کمبود نیرو آنچنان جدی است که سرعت جذب نیرو باید باز هم بیشتر شود.
بیشتر از ۱۲۱ هزار دانش آموز استثنایی در کشور وجود دارد در حالیکه نیروها و کادر اجرایی و درمان و توانبخش سازمان آموزش و پرورش استثنایی بر مبنای آخرین آمارها حدود ۲۳ هزار نفر است. مقایسه این دو عدد به تنهایی نشان داده است سازمان اموزش و پرورش استثنایی تا چه میزان نیازمند توجه بیشتر است.
روش های تامین خدمات توانبخشی در مدارس استثنایی چگونه است؟
حمید طریفی حسینی رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه ما در دو جانبه مشغول ارائه خدمات توانبخشی هستیم؛ اظهار داشت: یکی از این خدمات، خدمات درون مدرسه ای است که تعدادی نیروی توانبخشی در مدارس استثنایی داریم که از سالهای قبل استخدام شدند.
حدود ۵۵۰ نفر هستند که بیشتر آنها هم در شرف بازنشستگی هستند و ما توانستیم بر مبنای هماهنگی های انجام شده با سازمان اداری استخدامی، مجوز استخدام هزار نفر نیروی توانبخشی را هم بگیریم تا سیستم توانبخشی درون مدرسه خویش را بهبود ببخشیم و این افراد به نیروهای توانبخش موجود اضافه می شود.
طریفی حسینی اضافه کرد: در کنار این تعداد ما به تقویت نیروی توانبخشی بیرون مدرسه هم توجه کردیم. با همکاری سازمان بهزیستی کشور و سازمان بیمه سلامت دانش آموزان استثنایی می توانند از خدمات بیمه سلامت برای خدمات توانبخشی استفاده نمایند. هم اکنون ۵۹ خدمت توانبخشی مبتنی بر بیمه پایه از راه بیمه سلامت درحال حمایت است که تحت قرارداد با بیمه سلامت هستند. شرایط استفاده دانش آموزان استثنایی از این ۵۹ خدمت فراهم گشته است.
وی سومین راه برای ارائه خدمات توانبخشی را کمک مالی به مدیران مدارس عنوان نمود و اظهار داشت: در کنار این مسئله بخشی از منابع مالی را هم به صورت مستقیم در اختیار مدارس خود می گذاریم. سال قبل این مبلغ حدود ۷ میلیارد تومان بود که هزینه خدمات توانبخشی و حمایتی به مدارس ما شد.
به گفته وی این مبلغ اعتبار زیر نظر شورای مدرسه در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد. در مدارسی که نیروی توانبخشی نداشتیم این مبالغ کمک مستقیم می تواند مدرسه را از خدمات توانبخشی مطلوب بهره مند کند.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی اضافه کرد: یک اقدام تحولی بسیار بزرگ که نقطه عطفی در ارائه خدمات تخصصی توانبخشی تشخیصی در آموزش و پرورش استثنایی بوده اینست که امسال ما مراکزی تحت عنوان مراکز آموزشی توانبخشی ویژه مشکلات یادگیری را داشتیم که کارکردهای مأموریتی ما ارتقا پیدا کرده و به مراکز جامع سنجش و آموزش توانبخشی و مداخله بهنگام رشدی تربیتی ارتقا یافتند.
طریفی حسینی تصریح کرد: در این مراکز هم نیروی کاردرمان و گفتار درمان مستقر هستند و هم آزمونگرهایی که انواع و اقسام تست ها و آزمون ها را بگیرند. این خدمات برای گروههای مختلف مبتلا به اختلالات نظیر اختلال یادگیری، اختلالات بیش فعالی کودکان یا اختلال گفتاری یا کودکانی که دیر آموز هستند مهیا شده است و همینطور سنجش بدو ورود به مدارس در این مراکز صورت خواهد گرفت. سنجش های تخصصی مثل جهش تحصیلی هم در این مراکز صورت می گیرد.
آموزش و پرورش در خیلی از حوزه ها با کمبود نیرو مواجه می باشد با این وجود این دانش آموزان استثنایی هستند که کمبود معلم و نیروی توانبخش امکان دارد تا این حد زندگی آنان را مختل سازد.
برای دانش آموزانی که به سختی راه می روند سرویس مدرسه حیاتی است
مشکل دیگری که دانش آموزان استثنایی با آن دست و پنجه نرم می کنند سختی رفتن به مدرسه و برگشتن به خانه است. از انجا که خیابان ها و معابر شهرها برای معلولان چندان اماده نیست؛ مسیر رفتن به مدرسه هم اصلاً آسان نیست.
دانش آموزان کم بینا یا نابینا، دانش آموزان با مشکلات جسمی و حرکتی یا حتی دانش آموزان ناشنوا برای عبور از خیابان ها آنقدر با مشکل مواجه می شوند که خیلی از آنان قید درس خواندن و ادامه تحصیل را می زنند و از آن جایی که مدرسه برای آنان نه فقط محل تحصیل که روزنه ای به منظور زندگی است؛ در خانه ماندن این افراد عملاً فرصت های زندگی را از آنان سلب می کند.
در سال قبل برای مدت کوتاهی شهرداری تهران توانسته بود با اعمال برخی سیاست های حمایتی تاکسیرانی را برای ارائه خدمات سرویس مجانی برای این دسته از دانش اموزان تشویق کند؛ موضوعی که با شروع سال نو و افزایش قیمت کرایه تاکسی ها مجدداً با مشکل مواجه گردید و تاکسی ها از ارائه خدمات به دانش آموزان استثنایی سر باز زند.
بر اساس قانون باید رفت و آمد دانش آموزان استثنایی به مدارس مجانی شود اما تا وقتی برای این قانون بودجه مناسب اختصاص داده نشود قانون تنها روی کاغذ مانده و اجرایی نمی گردد.
حمید طریفی حسینی معاون وزیر و رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در بیست و پنجمین جلسه ستاد مناسب سازی کشور ضمن اشاره به مشکلات دانش آموزان استثنایی در رفت و آمد به مدرسه اظهار داشت: دستورالعملی را برای سرویس مدارس در وزارت کشور طراحی کردیم که پیش نویس این دستور از جانب وزیر کشور به هیئت دولت داده است تا ان شاالله اجرایی شود. در کلان شهرها منابع مالی لازم در بودجه دیده شده است. منابع دولتی هم برای سرویس مدارس مجانی در نظر گرفته شده است و امیدواریم امسال از آغاز مهرماه سرویس مجانی مدرسه برای همه ی دانش آموزان استثنایی فراهم گردد.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی تصریح کرد: ۱۰۲ میلیارد تومان پارسال برای سرویس مجانی مدارس اختصاص دادیم و در کنار آن ۲۰ میلیارد تومان هم شهرداری تهران برای این مورد اختصاص داد. عدم اجرای کامل سرویس مدارس به علت مشکلی بین شورای شهر و سازمان تاکسیرانی بود که از سال آینده انتظار داریم با اختصاص بودجه برای این مورد دیگر شاهد این اختلافات و توقف در سرویس مدرسه مجانی نباشیم.
این مطلب مدیریت آموزش برایتان مفید بود؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب