تعطیلی مدارس در كاهش آلودگی هوا موثر است؟
تغییر تقویم آموزشی مدارس نسخه ای با چند طبیب
مدیریت آموزش: ساماندهی زمان آموزش رسمی در كشور همچون موضوعاتی است كه طی چند سال اخیر مطرح شده و همزمان با شروع فصل سرما، آلودگی هوا و تعطیلی پیاپی مدارس به اوج خود می رسد و بدون نتیجه مشخصی فروكش می كند. جالب آنكه در چند ماه اخیر پای سازمان گردشگری هم به مبحث «تعطیلات زمستانی» و تغییر زمان آموزش باز شده است.
حجت اله بنیادی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینكه گره زدن تعطیلات زمستانی و تقویم آموزشی مدارس به مسئله آلودگی هوای كلان شهرها و افزایش گردشگری و سفر، بحثی است كه در چند سال اخیر شدت یافته است اظهار نمود: تعطیلی روزهای پنجشنبه نخستین تغییر مهم در تقویم آموزشی مدارس پس از تصویب سند تحول بنیادین بود.
وی اضافه كرد: با اذعان به اینكه تعطیلی پنجشنبه و اضافه شدن یك روز به تعطیلات آخر هفته خانواده ها و مدارس، دارای تأثیرات مثبتی فراوانی است ولی اینكه تعطیلی پنجشنبه مدارس به شكلی كه انجام شد به چه میزان منطبق بر سند تحول بنیادین است و به چه میزان در ساماندهی زمان آموزش و كیفیت بخشی به تعلیم و تربیت دانش آموزان تأثیر مثبت داشته است؟ جای تأمل و بررسی دارد.
این پژوهشگر و كارشناس مسائل آموزش و پرورش با اشاره به اینكه گنجاندن ۳۶ ساعت برنامه درسی دوره متوسطه در پنج روز هفته سبب می گردد دانش آموزان سه روز در هفته را به صورت هشت ساعتی باشند اظهار داشت: كمبود یا نبود امكانات تهیه ناهار و غذای مناسب در مدارس و حتی در بعضی مدارس نبود امكانات مناسب و ایمن، برای گرم كردن غذا، مشكلات دانش آموزان و دبیران این دوره را كه سه روز باید تا حدود ساعت دو پس از ظهر در مدرسه باشند را افزایش داده است.
بنیادی افزود: اینكه آموزش و پرورش و شورای عالی آموزش و پرورش با چه استدلال و تحلیل هایی و بدون توجه دقیق و كافی به راهكارهای سند تحول بنیادین و بدون كاهش در مجموع ساعات دروس، یك روز از فعالیت آموزشی مدارس را كاهش دادند، از كارهای نادری است كه به نام اجرای سند تحول رو به تزاید گذاشته است.
تعیین زمان آموزش متناسب با اقلیم، مصوبه سند تحول است
وی با اشاره به موكدات سند تحول بنیادین آموزش و پرورش درباره ساماندهی تقویم فعالیت مدارس عنوان كرد: سند تحول در جهت تحقق اهداف متعالی خود، در راهكارهای مختلف از جمله۶/۲۱؛ ۱/۱/الف و ۱۰/۲۱ بر «تحول در ساختار و مدیریت زمان آموزش در مدارس و تعیین و متناسب سازی ساعات و روزهای آموزشی در طول هفته»؛ «متناسب سازی حجم و محتوای كتب درسی و ساعات و روزهای آموزشی با توانمندی ها و خصوصیت های دانش آموزان» و «باز طراحی و ساماندهی تقویم سال تحصیلی با رعایت انعطاف و توجه به شرایط اقلیمی و با تاكید بر بهینه سازی تعطیلات» تاكید دارد.
این پژوهشگر و كارشناس مسائل آموزش و پرورش اضافه كرد: مطابق این مفاد، آموزش و پرورش موظف شده است ساعات شروع و آخر فعالیت مدارس طی روزهای هفته و شروع و آخر سال تحصیلی را متناسب و منعطف با اقلیم مناطق مختلف كشور تدوین و تصویب كند. مانعی كه در این زمینه برای تحقق این راهكارها وجود داشته است، مصوبه مجلس شورای اسلامی است كه شروع و آخر سال تحصیلی را در سراسر كشور یكنواخت تعیین كرده است، اما این كه چگونه پس از گذشت شش سال از تصویب سند تحول و طرح مبحث تعطیلات زمستانی از جانب برخی سازمان های نامرتبط، هنوز آموزش و پرورش نسبت به تدوین و عرضه لایحه مربوط بر اساس سند تحول اقدام نكرده است، جای تأمل دارد.
آموزش و پرورش به جای برخورد انفعالی، لایحه مدیریت زمان را تنظیم كند
نگرانی از افزایش مشكلات مدارس و خانواده ها به دنبال اجرای تعطیلات زمستانی
بنیادی با اشاره به اینكه به نظر می آید باید آموزش و پرورش به جای اتخاذ موضع انفعال در قبال برخی اظهار نظرهای نامرتبط، نسبت به تدوین و پیشنهاد لوایح برای اجرای راهكارهای سند تحول در همه زمینه ها و به صورت خاص در زمینه مدیریت زمان آموزش اقدام نماید اظهار داشت: وجود قانون شوراهای آموزش و پرورش در خصوص واگذاری مدیریت زمان آموزش مدارس به شوراهای آموزش و پرورش شهرستان، پشتوانه بسیار خوبی برای انعطاف در تقویم آموزشی مدارس است.
وی تصریح كرد: نادیده گرفتن راهكارهای سند تحول در زمینه ساماندهی تقویم آموزشی و اجرای طرح تعطیلی پنجشنبه ها، علاوه بر افت كیفیت آموزشی و پرورشی به علت تولید اختلال در زمان مناسب تغذیه (وعده ناهار) دانش آموزان، صدمه های جدی را به سلامت جسمی و روانی خیلی از دانش آموزان دوره متوسطه وارد كرده است. صرف نظر از تبعات منفی طرح تعطیلی پنجشنبه ها، اظهار نظرهای برخی مسئولان در مورد تعطیلات زمستانی، این نگرانی را بوجود می آورد كه اقدام دیگری همانند تعطیلی پنجشنبه ها رخ دهد و مشكلات مدارس و خانواده ها را افزون كند.
تعطیلی مدارس در كاهش آلودگی هوا موثر است؟
این پژوهشگر و كارشناس مسائل آموزش و پرورش همینطور به تأثیرات احتمالی تعطیلات مدارس بر كاهش آلودگی هوا اشاره نمود و اظهار داشت: میزان تأثیر تعطیلات مدارس بر آلودگی هوای كلان شهرها به چه میزان است؟ چند درصد از ترددهای شهری با تعطیل شدن مدارس كاهش می یابد؟ چه پژوهش های علمی در زمینه میزان تأثیر تعطیلی مدارس بر كاهش آلودگی هوا انجام شده است؟ آیا واقعاً تعطیل كردن مدارس بهترین گزینه برای كاهش آلودگی هوا است؟ از جانب دیگر و با فرض تأثیر تعطیلی مدارس بر كاهش آلودگی هوا؛ سوال دیگری كه مطرح می گردد این است كه در بین سایر عوامل كاهش دهنده آلودگی هوا، تعطیلی مدارس در اولویت و مرتبه چندم قرار می گیرد؟ آیا مهمترین و اثرگذارترین عامل در تولید آلودگی هوا، فعالیت مدارس و عزیمت و حضور دانش آموزان در مدارس است؟.
بنیادی تصریح كرد: به نظر می آید نیاز است سازمان محیط زیست علاوه بر تعیین عوامل مهم آلوده كننده یا مؤثر بر افزایش آلودگی هوا؛ اولویت و سهم فعالیت مدارس را در بین سایر عوامل آلوده كننده هوا معین كند. با این توصیف تا زمانی كه سهم هر یك از عوامل آلاینده مستقیم و غیر مستقیم معین نشود نمی توان در مورد تأثیرات مثبت تعطیلی مدارس بر كاهش آلودگی هوا قضاوت كرد و تصمیم گرفت.
مسئولان چگونه می خواهند در زمستان یك هفته را تعیین كنند كه آلودگی هوا هم در همان زمان رخ دهد؟
وی با اشاره به اینكه طبق گزارش شركت كنترل كیفیت هوای تهران و بررسی روزهای ناسالم وضعیت هوا، مشخص شده كه از سال ۱۳۹۰ تابحال ۱۳ روز ناسالم در آذرماه و ۱۶ روز ناسالم در دی ماه وجود داشته است اظهار داشت: توزیع این روزها در سال های مختلف نشان داده است پراكندگی آنها بیشتر در ماه های آذر و دی است؛ هر چند كه تعداد روزهای ناسالم هوا در ماه های دیگر سال و همچون آبان، بهمن و اسفندماه هم قابل توجه است. با بررسی ساده روزهای آلودگی هوا در سال های گذشته؛ یافتن بازه زمانی مشترك یك هفته ای و حتی كمتر از آن در خلال این سال ها دارای احتمال بسیار ضعیف و حتی ناممكن است. از سوی دیگر در بهترین شرایط هم پیش بینی وضعیت هوا برای چند روز آینده هم دارای خطای قابل توجهی است كه طوفان چندسال پیش تهران یكی از مصادیق آن است؛ حال اینكه مسئولان سازمان محیط زیست چگونه می خواهند در زمستان یك هفته (كمتر یا بیشتر) را تعیین كنند كه آلودگی هوا هم در همان زمان رخ دهد، نیاز به توضیح خودشان دارد.
دغدغه و مانع چند درصد خانواده ها برای سفر زمستانی، تعطیل نبودن مدارس است؟
این پژوهشگر و كارشناس مسائل آموزش و پرورش درباره اثرات تعطیلات زمستانی مدارس بر رونق گردشگری و سفر هم اظهار داشت: مطابق عرف خانواده های ایرانی، بیشتر خانواده بخشی از درآمد سالیانه خویش را برای یك یا حداكثر دو نوبت سفر در سال پس انداز می كنند. میزان این پس انداز هم در حدی است كه به سختی پاسخگوی هزینه های همان یك یا دو سفر باشد. ازاین رو اگر در نظر باشد سفر و گردشگری در كشور در فصل زمستان هم رونق یابد؛ باید نسبت در آمد به مخارج خانواده ها را بهبود بخشید تا امكان پس انداز و سفر بیشتر برای آنها فراهم گردد.
بنیادی افزود: یك بررسی ساده نشان داده است كه باوجود تعطیلی مدارس در فصل تابستان، برخی خانواده ها حتی امكان یك سفر تابستانی را هم ندارند. برای یافتن پاسخ این سوال كه میزان تأثیرگذاری تعطیلات زمستانی در رونق سفرهای زمستانی چقدر است؛ كافی است پاسخ این سوال كه دغدغه و مانع چند درصد خانواده ها برای سفر زمستانی تعطیل نبودن مدارس است؟ معین شود. با عنایت به شرایط زندگی اغلب مردم، به نظر می آید تعطیل نبودن مدارس دلیل قابل توجه و مؤثری بر كم رونقی سفرهای زمستانی نیست و بهترین و سریع ترین راه برای رونق سفر و توسعه گردشگری بهبود درآمد و معیشت خانواده ها است.
وی با اشاره به اینكه از جانب دیگر مدارس در زمینه همراهی با اولیا و دانش آموزان برای سفرهای خانوادگی محدودیت چندانی قائل نبوده و نیستند بیان كرد: كمتر مدرسه و مدیر مدرسه ای را در كشور می توان یافت كه برای سفر چند روزه دانش آموز به همراه اولیای وی در هر زمانی از سال موافقت نكند. ازاین رو اگر مسئولان سازمان گردشگری فعالیت مدارس را مانع سفر مردم در زمستان می دانند، راهكار بسیار ساده و سهل الوصول است. به این صورت كه اگر سازمان گردشگری تسهیلات و امكانات سفرهای زمستانی در اختیار مردم قرار دهد، آموزش و پرورش و مدارس مبتنی بر اختیارات قانونی كه به مدیر مدرسه و شورای آموزشی مدرسه در ماده ۷۰ آیین نامه اجرایی مدارس داده شده، با مرخصی دانش آموزانی كه قصد استفاده از تسهیلات سفرهای زمستانی را دارند موافقت خواهند كرد.
این پژوهشگر و كارشناس مسائل آموزش و پرورش افزود: با فرض نبود تنگناهای مالی و وجود امكانات و تسهیلات مناسب برای سفر زمستانی و تعطیل شدن مدارس، توجه به این نكته هم ضروری می باشد كه با وجود اشتغال اغلب والدین چگونه امكان سفر برای مردم تولید خواهد شد؟ آیا در شرایط اقلیمی كشور ما كه هر ساله در زمستان در مناطق سردسیر سفر بین شهری و حتی درون شهری به سختی صورت می پذیرد و بارها سفارش می گردد كه مردم از سفرهای غیر ضرور بپرهیزند، می توان از استان های شمال غربی و غربی كشور با خودرو شخصی به مناطق گرمسیر جنوبی سفر كرد؟ آیا با توان مالی اغلب مردم و قیمت بلیط هواپیما، امكان سفر هوایی وجود دارد؟.
وی اضافه كرد: از جانب دیگر و در خوشبینانه ترین حالت فرض نماییم كه نیمی از مردم به سفرهای زمستانی بروند، تكلیف دانش آموزانی كه امكان سفر برای آنها مهیا نمی گردد چیست؟ سازمان گردشگری چه برنامه ای برای آنها دارد؟ آموزش و پرورش چه برنامه ای دارد؟ برنامه سازمان های متولی برای گذراندن تعطیلات زمستانی برای دانش آموزان چیست؟ آیا در این تعطیلات باید دانش آموزان را در هوای آلوده كلان شهرها و در فضای بسته آپارتمانی محبوس كرد یا آنان را به كلاس های ورزشی و هنری فرستاد؟ آیا برنامه های تعطیلات زمستانی این دسته از دانش آموزان همانند برنامه های اوقات فراغت تابستان غنی و پربار است؟.
تفویض اختیار بهترین چاره برای ساماندهی تقویم فعالیت مدارس
بنیادی با اشاره به انعطاف ساعات مدارس و تدوین تقویم آموزشی مدارس اظهار داشت: از آنجائیكه طلوع و غروب خورشید در بخش عمده ای از سال تحصیلی یعنی از آذر ماه تا دی ماه تأثیر قابل توجهی در حضور دانش آموزان، بخصوص دوره ابتدایی در مدارس دارد اظهار نمود: توجه به تفاوت میان ساعات طلوع و غروب خورشید از غرب تا شرق كشور به صورت میانگین یكساعت و حتی تا ۷۸ دقیقه، در تنظیم تقویم آموزشی مدارس بسیار ضروری و مهم می باشد. شرایط اقلیمی كشور طوری است كه باید علاوه بر توجه به ساعات طلوع و غروب خورشید در ساعات شروع و آخر فعالیت روزانه مدارس، در تنظیم تاریخ آغاز و آخر سال تحصیلی به مسائلی مانند گرمای هوا، كمك دانش آموزان روستایی به اولیای خود در فعالیت های كشاورزی و دامپروری هم توجه گردد.
این پژوهشگر و كارشناس مسائل آموزش و پرورش خاطرنشان كرد: در بسیاری كشورها كه رویكرد مدرسه محوری در آنها اجرا شده است؛ در قوانین و چارچوب های كشوری، ساعات حضور دانش آموز در مدرسه به صورت هفتگی و ماهانه تعیین می گردد و شورا یا هیئت امنای آموزش و پرورش منطقه، هیئت امنا، مدیر و معلم مدرسه این اختیار را دارد كه بنا بر اقتضائات و شرایط منطقه ای با رعایت سقف ساعات تعیین شده در تعیین زمان حضور دانش آموزان و فعالیت آموزشی اقدام نمایند.
وی افزود: بر این اساس و بنا بر اقتضائات منطقه، ساعات شروع و آخر فعالیت مدرسه، زمان شروع و آخر فعالیت مدارس طی سال و دیگر موارد در رابطه با تقویم آموزشی با رعایت سقف و كف تعیین شده در قوانین كشور توسط شورای منطقه و هیئت امنای مدرسه تعیین می گردد. خوشبختانه در قانون شوراهای آموزش و پرورش چنین سازوكاری به خوبی تعریف و تبیین شده است، ولی این كه چرا از چنین ظرفیت قانونی به خوبی استفاده نمی گردد و همچنان با یك نگاه متمركز به دنبال تنظیم تقویم فعالیت مدارس هستند، جای تأمل دارد.
امكان سفر زمستانی برای درصد قابل توجهی از مردم كه در آمد ماهیانه حدود سه میلیونی دارند، وجود ندارد
بنیادی با اشاره به اینكه جمعیت قریب به یك میلیونی معلمان و كاركنان شاغل در مدارس هم از دسته كسانی هستند كه طبیعتاً مشمول این تعطیلی هستند و باید خود و خانواده آنها بتوانند از این تعطیلات زمستانی بهره ببرند اظهار داشت: مطابق اظهار نظر مسئولان سازمان گردشگری در نوروز ۱۳۹۷ هزینه سفر روزانه برای هر نفر ۱۵۰ هزار تومان تعیین شده است. با این رقم، هزینه سفر یك خانواده چهار نفری روزانه ۶۰۰ هزار تومان خواهد شد و حقوق یك ماهه یك معلم با میانگین دریافتی سه میلیون تومان، تنها هزینه پنج روز سفر وی و خانواده اش است. این معلم اگر بنا داشته باشد در سال سه بار سفر پنج روزه برود باید حقوق سه ماهش را برای سفر پس انداز كند. ناگفته پیداست كه امكان سفر زمستانی نه تنها برای معلمان بلكه برای درصد قابل توجهی از مردم كه در آمد ماهیانه آنها در همین حد است وجود نخواهد داشت.
این پژوهشگر و كارشناس مسائل آموزش و پرورش درانتها تصریح كرد كه مطابق سند تحول بنیادین و قانون شوراهای آموزش و پرورش طرح مبحث تعطیلی مدارس به صورت یك هفته معین و ثابت در هر سال و در همه استان های كشور، كاری بدون پشتوانه و سابقه علمی و قانونی می باشد كه بهتر است سازمان های غیر مرتبط هم از ورود به این مورد بپرهیزند. در مجموع و بر اساس قوانین و مقررات كشور اختیار و مسئولیت تعطیلات و تقویم آموزشی مدارس بر عهده وزارت آموزش و پرروش است و ورود هر سازمانی دیگری در این حوزه ورودی ناصحیح است و سبب تولید دغدغه ها و نگرانی های جدیدی برای مردم و دانش آموزان خواهد شد. از طرفی اگر در وظایف و اختیارات سازمان محیط زیست و گردشگری كاستی و نقصی وجود دارد و آنها خویش را در امور تخصصی آموزش و پرورش ذی صلاح می دانند، بهتر است مدیران این سازمان ها در مراجع قانون گذاری نسبت به بازبینی اختیارات و وظایف سازمانی خود اقدام و بر آن مبنا اظهارنظر كنند.
این مطلب مدیریت آموزش برایتان مفید بود؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب